Do wykonania poniższych ćwiczeń przydatne będą jakieś nietrywialne pliki do edycji: plik zawierający jakiś zwykły tekst (>500 słów), oraz zestaw plików zawierający jakiś program, najlepiej w ANSI C, C++, lub Javie (program powinien składać się z kilku modułów źródłowych, nagłówkowych, itp., gdzie odwołania do tych samych symboli, zmiennych, funkcji, klas, metod, itp., znajdują się w różnych plikach).

Przydatna będzie również jakaś wersja „ściągi” (cheat-sheet) Gnu Emacsa, czyli listy podstawowych poleceń klawiaturowych. Najłatwiej będzie pracować z papierowym wydrukiem takiej ściągi.

1. Praca z Gnu Emacsem bez uczenia się

   Wywołaj okienkową wersję Gnu Emacsa (zwykle wystarczy w tym celu wywołać program w środowisku okienkowym, ze znakiem & na końcu polecenia) na jakimś pliku. Przećwicz poruszanie się klawiszami strzałek, oraz dedykowanymi klawiszami edycyjnymi jak: Page-Up, Page-Down, Home, End, Ins, Del, itp. Nie próbuj typowo Windowsowych skrótów klawiaturowych, jak Control-S, Control-Z, Control-X/Control-V, itp. Dokonaj jakichś zmian w pliku, i spróbuj zamknąć okno z poziomu systemu okienkowego (menu okna). Odpowiedz twierdząco na pytanie Emacsa o zgodę na zapisanie zmodyfikowanej wersji pliku.

   Sprawdź czy wszystko zostało poprawnie wykonane. Jeśli tak, to powtórz ćwiczenie wywołując myszą dalsze operacje z menu Emacsa.

   To ćwiczenie ma na celu sprawdzenie, czy i w jakim stopniu Gnu Emacsa da się używać jako zwykłego edytora tekstu, bez uczenia się jego natywnych poleceń, pod warunkiem, że nie używamy konwencji, które znamy z innych środowisk.

   Sformułuj odpowiedź na to pytanie.

2. Wbudowany tutorial

   Wywołaj Gnu Emacsa bez żadnego pliku, i spróbuj wykonać jego wbudowany tutorial (normalnie poleceniem C-h t). Postaraj się wykonać to w polskim środowisku, aby w miarę możliwości uzyskać polską wersję tutoriala.

   Tutorial warto przerobić w całości (a przynajmniej do sekcji ``Operacje na oknach”), ponieważ wtedy uzyskuje się pewną wprawę w podstawowych operacjach w Emacsie. Jeśli jednak wykonanie całego tutoriala zajmuje Ci zbyt dużo czasu, to możesz przerwać wcześniej, zaznaczając w raporcie jaki kawałek tutoriala udało Ci się wykonać.

3. Podstawowe operacje w trybie tekstowym
   • przesuwanie kursora na początek i koniec pliku, skakanie ekran po ekranie
   • kasowanie różnych kawałków tekstu, słów, linijek, regionu (zaznaczenia)
   • plus odzyskiwanie skasowanego tekstu, przenoszenie przez kasowanie
   • transpozycja sąsiednich słów i wierszy, wielokrotne powtarzanie
   • zamiana słów na low-case, up-case, w tym na regionie, oraz capitalize
   • przeszukiwanie i zastępowanie stringów, wyrażeń regularnych
   • sprawdzanie różnych opcji przy zastępowaniu, w tym przerywanie pracy i kontynuowanie
   • cofanie (wielokrotne) operacji edycyjnych przez Undo
   • zapisywanie pliku pod inną nazwą, otwieranie nowych plików

   Uwaga: na początek lepiej byłoby uniknąć możliwych komplikacji wynikających z użytego encodingu polskich znaków. Dlatego, jeśli Twój plik testowy zawiera polski tekst z polskimi literami, to najlepiej wygeneruj jego wersję ASCII poleceniem:

   iconv -f ISO8859-2 -t ASCII//TRANSLIT
   

   albo:

   iconv -f UTF-8 -t ASCII//TRANSLIT
   

   albo podobnym.

4. Operacje na buforach i oknach

   Otwórz plik w Emacsie, następnie otwórz drugi plik w oddzielnym buforze. Wypróbuj przełączanie się między buforami, z~dopełnianiem nazw buforów.

   Wyświetl listę buforów, co spowoduje utworzenie dodatkowego okna. Spowoduj zamknięcie tego okna, a następnie przejdź do bufora z listą buforów. Zamknij ten bufor.

   Teraz sam utwórz drugie okno, przejdź do niego, i w nim przełącz się na drugi bufor, aby mieć jednocześnie dwa bufory widoczne w dwóch oknach.

   Następnie, wróć w drugim oknie do pierwszego bufora, i przejdź w nim do innego fragmentu pliku. Sprawdź edytowanie dwóch różnych fragmentów tego samego pliku w dwóch oknach.

5. Edycja z encodingiem polskich znaków

   Otwórz plik zawierający polskie znaki w encodingu zgodnym z bieżącą lokalizacją. Upewnij się, że Emacs wyświetla polskie znaki odpowiednią czcionką, i że możesz pisać polskie znaki z klawiatury.

   Sprawdź flagi trybów i encodingu w linijce statusowej (pierwszych kilka znaków po lewej).

   Następnie spróbuj innego encodingu polskich znaków (np. ISO8859-2 jeśli normalnie używasz UTF-8, lub na odwrót). W tym celu otwórz plik, może być nowy i pusty, ustaw w nim docelowy encoding (set-buffer-file-coding-system), i wpisz jakieś soczyście polskie teksty. Zapisz plik, sprawdź, czy został poprawnie zapisany (np. programem iconv).

   Z kolei na pliku zawierającym polski tekst, wypróbuj sprawdzanie poprawności ortograficznej programem ispell/aspell (ispell-buffer), wcześniej ustawiając słownik (ispell-change-dictionary) na „polish”. Wypróbuj operacje dodawania słów do indywidualnego słownika, i zapisz ten słownik na pliku w chwili kończenia pracy. Odpal ponownie Emacsa i w nim ispell, żeby sprawdzić działanie zapamiętanego słownika.

   Jeśli używasz Latexa, to otwórz Emacsa na jakimś pliku z dokumentem w języku polskim, i ponownie wypróbuj ispell.

6. Praca w trybie terminalowym

   W okienku terminala połącz się przez sieć (program ssh) z jakimś komputerem Unix/Linux (może to być ten sam komputer). Dla pewności wywołaj ssh z opcją -x (co powinno skutecznie utrudnić Emacsowi start w trybie okienkowym).

   Następnie powtórz trzy poprzednie punkty ćwiczenia, to znaczy, wypróbuj podstawowe operacje tekstowe: kasowanie, odzyskiwanie, przeszukiwanie, zastępowanie (z różnymi opcjami stosowanymi wcześniej), przełączanie się między buforami, oraz otwieranie i zamykanie dodatkowych okien, a także edycję plików z encodingiem polskich znaków.

   Jeśli natrafiłeś/aś na jakieś problemy w trybie tekstowym, których nie miałeś/aś poprzednio, to opisz w raporcie na czym polegał ten problem.

7. Praca z CC Mode

   Otwórz jakiś nietrywialny program w ANSI C/C++/Javie i wypróbuj kilka podstawowych operacji, które działają w trybie każdego niemal języka programowania: TAB, C-j, M-;, C-M-f, C-M-b, C-M-a, C-M-e.

   Przeczytaj opis trybu głównego, przećwicz przynajmniej 5 różnych specjalizowanych operacji.

   Następnie zdefiniuj/przedefiniuj jakieś specyficzne dla tego trybu ustawienia (np. kolumnę komentarza) i sprawdź zmianę zachowania Emacsa z nowymi ustawieniami.

   Alternatywnie, jeśli jesteś programistą Pythona, możesz zapoznać się z trybem Python Mode i zbadać jego podstawowe możliwości.

   Wykonane zmiany i obserwacje opisz krótko w raporcie z wykonania zadania.

8. Praca z keyboard macro

   Poleceniem ls -l utwórz listę plików z katalogu bieżącego, i zapisz ją na pliku. Zadbaj, by były tam zarówno pliki jak i podkatalogi z różnymi nazwami, takie jak np.:

   sendmail-8.14.4/
   RCS/
   Fundusze\_europejskie/
   10.1.1.124.7500.pdf
   Diagram-przypadkow-uzycia.png
   Ksztalcenie\_w\_jez\_ang.ppt
   itp.
   

   oraz aby te pliki miały różne prawa dostępu, np. rw-------, rw-rw----, r--r--r--, rwxrwx---, oraz różnej długości nazwy właściciela i~grupy.

   Lista plików może być sztucznie spreparowana, ale powinna być różnorodna.

   Następnie otwórz plik z tą listą w Emacsie, i usuń z każdej linijki wszystko poza długością pliku i jego nazwą tworząc wiersze tekstu postaci:

   Plik <nazwa_pliku> dlugosc <dlugosc>
   Podkatalog <nazwa>
   

   Wskazówka: najpierw zbuduj keyboard macro do znajdowania wierszy podkatalogów („d” w pierwszej pozycji wiersza), ich odpowiedniej edycji, i przeskakiwania do kolejnych takich wierszy. Po sprawdzeniu, że macro działa poprawnie i tylko na wierszach podkatalogów, uruchom je wielokrotnie, np. z argumentem liczbowym 10000. Następnie zdefiniuj inne macro odpowiednie dla plików, wywołaj je kilka razy próbnie, i następnie również powtórz na całym pliku.

9. Konfigurowanie Emacsa

   Zdefiniuj kilka podstawowych przypisań klawiszy z ogólnie przyjętych konwencji, jak C-s, C-o, C-x, C-v (uwaga na C-c; przedefiniowanie tego klawisza zablokuje wiele natywnych operacji klawiaturowych Emacsa).

   Spróbuj pracować na plikach tekstowych (proste kasowanie i przenoszenie bloków tekstu wewnątrz pliku, oraz otwieranie i~zapisywanie plików) wykorzystując tylko konwencje Windows.

   Sformułuj wniosek na temat praktyczności tego podejścia.

10. Praca z TAGS (opcjonalne)

    Wywołując program etags utwórz plik TAGS dla pakietu plików źródłowych wybranego języka (C/C++/Java).

    Uruchom Gnu Emacsa bez żadnego pliku, i wywołując przeszukiwanie TAGS znajdź definicję wybranego elementu (funkcji, struktury, klasy). Następnie bez zamykania plików ani kończenia programu, znajdź inną definicję znajdującą się w innym pliku. Wróć do poprzedniej definicji odpowiednim poleceniem.

    Spróbuj wykonać operację zmiany jakiejś zmiennej, funkcji, klasy, lub metody, we wszystkich plikach. Spróbuj przerwać operację zamieniania w jakimś momencie (np. aby przejrzeć aktualnie otwarty plik), a następnie spróbuj ją kontynuować.